پرتفوی کم ریسک
در بازارهای مالی استراتژی‌های متفاوتی برای تشکیل پرتفوی وجود دارد و حتی می‌توان مدعی شد که به تعداد افراد فعال در بازار سرمایه، سبد سهام وجود دارد اما یک سرمایه‌گذار موفق شخصی است که می‌داند چگونه سبد خود را بچیند تا در فراز و نشیب بازار کمتر ضرر کند. حتما این جمله معروف را شنیده‌اید: یک سرمایه‌گذار موفق هرگز همه تخم‌مرغ‌هایش را در یک سبد نمی‌گذارد! تصمیم داریم در این مقاله توضیح دهیم که برای تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع باید چه استراتژی‌هایی داشته باشیم؟ و روش‌های متنوع‌سازی پرتفوی را برای شما بیان کنیم.
استراتژی‌های تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع
بازار سرمایه یک بازار منطقی است و تنها راه موفقیت در آن، داشتن یک استراتژی مناسب بر مبنای تحلیل مناسب و حفظ نظم فکری است. در غیر این صورت اگر سهمی را خریداری کنید سود یا زیان سرمایه‌گذاری شما بیشتر به بخت و اقبال وابسته می‌شود. در اکثر مواقع پیروی از استراتژی مناسب نتیجه دلخواه را به بار می‌آورد اما اگر مشاهده کردید که روند معامله شما برخلاف پیش‌بینی‌تان پیش می‌رود، بهتر است هرچه سریع‌‌تر اقدام به فروش سهم کنید تا از ضررهای بیشتر در آینده نزدیک جلوگیری کرده باشید.
در این میان، تشکیل سبد متنوع و کم ریسک یکی از استراتژی‌هایی است که اکثر فعالان و خبرگان بازار به مطمئن بودن و سودآوری آن اذعان دارند. با وجودی که استفاده از این روش به علت ریسک پایین، بازدهی سرمایه‌گذاری را نیز پایین می‌آورد و در سطحی نزدیک به بازده کل بازار نگه می‌دارد اما ویژگی‌های مثبت بسیاری دارد که یکی از آن‌ها این است که سهامدار می‌تواند با تشکیل این نوع سبد، توانایی تحلیلی و مدیریتی خود را افزایش دهد.
در ادامه به سراغ استراتژی‌های تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع می‌رویم تا شما بیاموزید علاوه بر کاهش سطح ریسک، بازده بیشتری را از بازار کسب کنید. این استراتژی‌ها عبارتند از:
استراتژی تنوع بخشی
از روش‌های مرسوم برای کاهش ریسک، تنوع بخشی به سبد سهام است. توصیه صاحب‌نظران این است که تعداد سهام سبد نه آنقدر زیاد باشد که فرصتی برای تحلیل آن‌ها نباشد و نه آنقدر کم که فرصت سرمایه‌گذاری در صنایع دیگر از بین برود. در حقیقت مدیریت یک پرتفوی پنج سهمی انرژی و زمان کمتری را نسبت به یک پرتفوی ده سهمی می‌طلبد و در مقابل تنوع بیش از حد در سبد سهام نیز باعث بروز چالش‌‌هایی از جمله افزایش هزینه معاملاتی و صرف زمان قابل توجه برای بررسی سهمها می‌شود.
گفتنی است که تنوع بخشی با ساخت یک سبد از سهام شرکت‌های مختلف ریسک غیر سیستماتیک را کاهش می‌دهد. منظور از ریسک غیر سیستماتیک، ریسک مرتبط با رویدادها و عملکردهای یک شرکت یا یک گروه صنعتی خاص است.
در مقابل تنوع بخشی سبد به کاهش ریسک سیستماتیک کمکی نمی‌کند. ریسک سیستماتیک، ریسکی مرتبط با مجموعه‌ای از سیاست‌های مالی و پولی دولت‌ها، عملکرد کلی اقتصاد، مناقشات سیاسی، حوادث طبیعی و… است. در واقع این ریسک، ریسکی است که سرمایه گذار با علم بر آن و قبل از ورود به بازار آن را می‌پذیرد. بر همین اساس به ریسک سیستماتیک در اصطلاح «ریسک بازار» هم گفته می‌شود.
در بررسی تنوع بخشی به سبد سهام باید بگوییم که به طور کل تک سهمی بودن منطقی نیست زیرا ممکن است بعضی اتفاقات تاثیر مستقیمی بر یک شرکت و سهام آن داشته باشند؛ در حالی که شرکت‌های دیگر تحت تاثیر آن رویداد قرار نگرفته باشند.
واضح است که شما با خرید سهام یک شرکت ریسک غیر سیستماتیک خود را افزایش داده‌اید. البته اگر نتوانید یک پرتفوی متنوع مناسب تشکیل دهید، این امکان وجود دارد که زیان شما از ضرر تک‌سهمی بودن نیز بیشتر شود.
برای تشکیل یک سبد متنوع می‌توانید از رویکردهای مختلفی که وجود دارد استفاده کنید. رویکردهایی از جمله سبد مبتنی بر ارزش بازار و سبد هم‌وزن.
- سبد مبتنی بر ارزش بازار
همان‌طور که از نامش مشخص است، سبدی است که وزن سهام هر شرکت در مقایسه با دیگر سهم‌های سبد، با توجه به ارزش بازار آن شرکت تعیین می‌شود. به عنوان مثال اگر در این سبد ۵ سهم با بیشترین ارزش بازار انتخاب شود و ارزش بازار سهم اول نسبت به سهم دوم ۱۰ درصد بیشتر باشد، وزن سهم اول نیز باید ۱۰ درصد بیشتر از وزن سهم دوم باشد.
قیمت سهم × تعداد کل سهام شرکت = ارزش بازار شرکت
نکته دیگر این که وزن هر سهم در سبد نیز با توجه به نسبت ارزش خرید آن سهم به ارزش کل سبد مشخص می‌شود.
در سبد هم وزن، وزن تمام سهمها بدون توجه به این که ارزش بازار شرکت‌های مربوطه چقدر است با یکدیگر برابر هستند و بر همین اساس به آن هم وزن می‌گویند. به عنوان مثال در سبدی ده میلیون تومانی با ده سهم، لازم است برای خرید هر سهم یک میلیون تومان اختصاص داده شود.
انتخاب سهام شرکت‌های معتبر
با شناخت سهام شرکت‌های مختلف و دانستن این موضوع که سهام مورد نظر در گذشته چه میزان ریسک و بازدهی را برای سرمایه‌گذارانش به ارمغان آورده است و همچنین با مشخص کردن بازه زمانی مد نظر خود، بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید که چه سهمی را در سبد خود قرار دهید.
تنوع در سبد سهام با توجه به صنایع مختلف این مزیت را دارد که اگر به عنوان مثال صنعت پالایشی را در کنار پتروشیمی در سبد خود داشته باشید؛ چنانچه اتفاق خاصی برای پالایشی‌ها رخ دهد، کل سرمایه شما در معرض ضرر قرار نمی‌گیرد و از بین نمی‌رود.
بنابراین یکی دیگر از اقدامات شما برای تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع این است که صنایع پربازده را شناسایی کنید و درصد مناسبی از آن‌ها را در سبدتان قرار دهید. البته سعی کنید چند صنعت مهم و برتر را شناسایی و از میان آن‌ها، شرکت‌های مطلوب‌تر را انتخاب کنید. توجه کنید که تاثیر تغییر شاخص کل و شاخص هم وزن بیشتر گریبان‌گیر شرکت‌های بزرگ با سرمایه زیاد است و در این جا است که انتخاب شرکت مناسب در بین شرکت‌های یک صنعت، اهمیت پیدا می‌کند.
این را هم به خاطر داشته باشید که چنانچه سهام شرکتی در چند سال گذشته همواره سودآور بوده است، لزوما قرار نیست در آینده نیز همین روند را ادامه دهد. تشخیص ادامه‌دار بودن مسیر سوددهی سهام یک شرکت با تحلیل میسر است.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها
استفاده از صندوق های سرمایه گذاری نیز روش دیگری است تا سرمایه‌گذار بتواند با تجربه ریسک کم و بازدهی مناسب آشنا شود. با این کار سرمایه‌گذار با توجه به ریسک‌پذیری و انتظارت خود از بازدهی، صندوق متناسبی را انتخاب می‌کند و با صرف کمترین زمان و منابع، افزایش سرمایه خود را به تیم متخصص و خبره صندوق می‌سپارد.
صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) جزء صندوق‌هایی هستند که واحدهای آن در ساعات معاملات بازار، قابلیت خرید و فروش دارند و پرتفوی آن‌ها توسط یک تیم متبحر مدیریت می‌شود.
ماهیت واحدهای صندوق ترکیبی از اوراق بهادار است. با وجود چنین ترکیبی و با مدیریت تیم‌های خبره تحلیل، صندوق‌ها بازده مناسبی را به اشخاص ارائه می‌کنند. از مزایای دیگر سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها تنوع در انواع آن‌ها متناسب با شرایط سرمایه‌گذار، نقدشوندگی بالا و نظارت دقیق در عمکردشان توسط سازمان بورس و اوراق بهادار است.
نوع دیگر روش غیر مستقیم سرمایه گذاری در بورس مدیریت سبد یا سبدگردانی اختصاصی است که ساختاری مشابه با صندوق‌ها دارد. در سبدگردانی اختصاصی با توجه به میزان ریسک‌پذیری فرد سبدی از سهام چینش می‌شود و مدیریت آن بر عهده سبدگردان است.
بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری پر سود
نکاتی مفید برای تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع
- به دنبال خبرهای مرتبط با بازار جهانی باشید.
- همواره نسبت به تحلیل‌های سیاسی و اقتصادی حساس باشید.
- نسبت به هیچ سهمی تعصب نداشته باشید.
- به شایعات و اخباری که منابع معتبر ندارند، توجه نکنید.
- در تشکیل سبد به شاخص بورس توجه کنید و شاخص کل و شاخص کل هم وزن را ملاک کار خود قرار دهید.
- در بورس لازم است استراتژی خاص خود را داشته باشید حتی برای در کنار هم قرار دادن چند سهم در یک سبد. همان طور که گفتیم این استراتژی بستگی به میزان ریسک‌پذیری و افق زمانی سرمایه‌گذاری شما دارد. بنابراین برای تشکیل سبد بهینه، اقدام به کپی‌برداری از سبد سهام افراد دیگر نکنید.
کلام آخر
در این مقاله خواندیم که برای تشکیل یک پرتفوی کم ریسک و متنوع باید چه استراتژی‌هایی داشت و بر همین اساس استراتژی‌هایی چون تنوع بخشی، انتخاب سهام صنایع معتبر و سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها و سبدگردانی اختصاصی را توضیح دادیم. پیشنهاد می‌شود برای داشتن سبدی با ریسک کم و بازدهی بالا و همچنین انتخاب سهام از روش‌های تحلیلی مانند تحلیل تکنیکال و بنیادی استفاده کنید و از خدمات روش غیرمستقیم در بازار سرمایه بهره ببرید.
